Realtime Interface (RTI)

Waarom introduceert Netbeheer Nederland de Realtime Interface?

Netbeheer Nederland: “Met de energietransitie is een grootschalige opkomst zichtbaar van duurzame opwekinstallaties in de distributienetten van de regionale netbeheerders. Deze ontwikkeling zorgt voor teruglevering van grote vermogens op netdelen die hier oorspronkelijk niet voor zijn ontworpen. Dit heeft reeds op veel plekken geleid tot congestieproblematiek en transportbeperkingen”. Het doel van de interface is om samenwerking tussen opwekkers en netbeheerders mogelijk te maken bij het vergroten en beter benutten van transportcapaciteit en het veilig in stand houden van het elektriciteitsnetwerk.

Voor welke systemen is de RTI verplicht?

De RTI is verplicht voor alle nieuwe terugleververbindingen of bestaande verbindingen die een capaciteitsverhoging aanvragen, met een vermogen tussen 1 en 50 MW. Dat is categorie B van de Europese Requirements for Generators (RfG).
Daartoe behoren ook energieopslagsystemen. In een later stadium zal de RTI van toepassing zijn op andere categorieën (A, C en D) en op bestaande aansluitingen. U kunt echter al vrijwillig een RTI aanvragen.

Kan de netbeheerder mijn installatie afschakelen?

Onder bepaalde omstandigheden, zoals bij acute netcongestie, kan de netbeheerder een opwekkingsinstallatie uitschakelen.
Mocht dit toch gebeuren, dan is er een compensatie hiervoor.

Welke functionaliteiten moet de RTI hebben?

De opwekker moet een customer endpoint installeren dat het stuursignaal van de DSO kan ontvangen en verwerken in overeenstemming met IEC-61850.
Als aangesloten partij is het wenselijk (maar niet verplicht) dat deze functionaliteit wordt gecombineerd met de aanvullende stuursignalen om te kunnen participeren in de balanceringsmarkten van TenneT.

Waar bestaat een customer endpoint uit?

De customer endpoint bestaat uit:
• Een controller (zoals de Teleport) om het signaal van de netbeheerder te ontvangen, te verwerken en naar de opwekkingscentrale(s) te sturen.
• Een meetsysteem om de belasting op het overdrachtspunt te kunnen meten.
• Connectiviteit, zodat verplichte cybersecurity-updates kunnen worden.

Wat is de juridische grondslag voor de RTI?

Artikel 14.2, onderdeel b, van de European RfG wetgeving:
“Type B power-generating modules shall fulfill the following requirements in relation to frequency stability: the relevant system operator shall have the right to specify the requirements for further equipment to allow active power output to be remotely operated.”

Wie is verantwoordelijk voor de RTI?

De netbeheerder is verantwoordelijk voor het DSO endpoint. De klant is verantwoordelijk voor het customer endpoint en de kabel naar het DSO endpoint.

Wie betaalt de RTI?

Alle apparatuur vanaf het net tot en met het aansluitoverdrachtspunt is eigendom van de netbeheerder (inclusief het DSO endpoint). Alles vanaf dit punt binnen de verbinding (‘inkoopruimte’) is eigendom van de generator (aangesloten partij). De opwekker is dus verantwoordelijk voor het leveren van een functionerend customer endpoint en de Ethernet-kabel.

Hoe installeer ik Teleport als customer endpoint?

De Teleport kan meer dan 300 assetprotocollen verwerken, waaronder de meest gebruikte PV-parkcontrollers, windturbinesystemen en batterijsystemen. Hier is de volledige lijst met compatibele assets.
Neem contact met ons op om jouw Teleport te verkrijgen.

Waar installeer ik het customer endpoint?

Op een voor de aangesloten persoon logische en veilige plek van waaruit verbinding gemaakt kan worden met het DSO endpoint. In het afgesloten gedeelte van de middenspanningsruimte.

Wie gaat dit voor mij installeren?

De aangeslotene moet zorgdragen voor de aanschaf en installatie van het customer endpoint. In sommige gevallen zal de DSO hiervoor zorg moeten dragen.

Hoe zie ik dat de RTI is geactiveerd door de netbeheerder?

De Teleport maakt automatisch een logboek aan van alle activeringen die door de netbeheerder zijn uitgevoerd. Indien er een data koppeling bestaat tussen de Teleport en de systemen van de aangeslotene en/of de energiehandelaar, zullen die logs ook in die systemen beschikbaar zijn.

Hoe verhoudt het schakelen door de netbeheerder zich tot het schakelen voor andere zaken zoals de balanceringsmarkten van TenneT?

Deze zaken staan los van elkaar. Direct sturen door de regionale netbeheerder heeft echter voorrang op iedere ander stuursignaal. De Teleport kan dit duidelijk onderscheiden.

Krijg ik een vergoeding als de RTI wordt geactiveerd?

De opwekker krijgt een vergoeding als de netbeheerder gebruik maakt van de RTI. De omvang en wijze zijn afhankelijk van het toepassingskader.

Hoe ziet het vergoedingsprocess eruit?

De aangeslotene moet een overzicht geven van de gemiste opgewekte elektriciteit en de gederfde inkomsten. De Teleport kan hiervoor de benodigde brondata genereren.

Hoe maak ik bestaande opwekkingsinstallaties geschikt voor de RTI?

Veel PV-omvormers, zelfs hele oude, zijn al ingesteld om te worden bestuurd door een gecentraliseerd besturingssysteem. Ze bieden een standaard communicatieprotocol met registers die opdrachten kunnen ontvangen. Controleer de compatibiliteit in de producthandleiding of in het document dat het communicatieprotocol beschrijft. De Teleport is al gekoppeld aan tientallen merken en honderden typen.

Hoe zit het met een locatie met meerdere opwekkingsfaciliteiten (zon, wind, batterij gecombineerd), hoe gaat het customer endpoint daarmee om?

De netbeheerder stuurt een kader naar de opwekinstallatie. Hoe dat gerealiseerd wordt, is aan de aangeslotene. Bijvoorbeeld of de zonne-energie wordt beperkt of de batterij wordt opgeladen. De Teleport kan dit differentiëren op basis van de eisen van de klant. Tijdens de inbedrijfstelling worden deze parameters bepaald.Op die manier wordt de RTI geïmplementeerd volgens alle eisen en op de meest gunstige manier voor de aangeslotene.

Mag het customer endpoint toegankelijk zijn via internet?

Het customer endpoint is mogelijk niet rechtstreeks toegankelijk via internet, maar alleen via beveiligde toegang.

Hoe wordt cybersecurity gewaarborgd?

• Wachtwoorden moeten uniek en sterk zijn, gebaseerd op sectie 5 NIST SP 800-63B.
• Er moet een proces zijn om beveiligingsupdates op afstand op de Realtime Interface te implementeren. Het volgende moet worden gecontroleerd: lijsten met kwetsbaarheden, meldingen van fabrikanten en nieuwe release-opmerkingen. Patches en updates moeten onmiddellijk na compatibiliteitstests worden geïmplementeerd.
• Cybersecurity-trainingen moeten worden gevolgd door de beheerders van de customer endpoints.
• De Teleport en de processen voldoen aan deze eisen.

Welke andere beveiligingseisen zijn er nodig?

ISO 27001 is wenselijk voor gegevensbescherming en aanvullende eisen zoals gesteld door het European Network for Cybersecurity (ENCS).

Wat moet de tijdsnauwkeurigheid zijn?

Er is een maximale deviatie van 10 seconden toegestaan.

Waar kan ik de specificaties van de RTI vinden?

Omdat het een landelijke standaard is, worden de specificaties gepubliceerd op de website van Netbeheer Nederland.

Hoe controleert het customer endpoint de opweksfaciliteiten?

De functionaliteit van de Realtime Interface is gebaseerd op het uitlezen van de vermogens en spanningen op het overdrachtspunt en de mogelijkheid om stuursignalen (setpoints) te versturen. In de meeste gevallen zal de communicatie plaatsvinden via een protocol zoals Modbus RTU of Modbus TCP. De Teleport heeft al de meeste protocollen van veelgebruikte opwekkingsinstallaties in zijn asset bibliotheek.

Hoe komt de netbeheerder aan meetgegevens?

De meetgegevens worden door het DSO endpoint opgevraagd en naar de netbeheerder verzonden. Indien de opweksinstallatie dichtbij het overdrachtspunt staat (rekening houdend met kabelweerstanden) en er weinig eigenverbruik is (impact op vermogen), kunnen de meetgegevens van de opwekkingsinstallatie direct gebruikt worden (mits deze voldoen aan de juiste meetklasse).

Welke klasse moeten de meetgegevens hebben?

Meetgegevens moeten een klasse 1 nauwkeurigheid hebben in lijn met IEC-61869.

Kan het customer endpoint voor de RTI ook zonder aparte meter gebruikt worden?

Het customer endpoint voor de RTI kan ook zonder aparte losstaande meter gebruikt worden indien de opwekinstallatie aan de meetklasse voldoet en deze representatief is voor het gedrag op het overdrachtspunt.

Hoe zit het met de aansprakelijkheid van de meetgegevens?

De DSO en de opwekker zijn ieder individueel aansprakelijk voor de kwaliteit van de meetdata en de daaruit eventueel voortkomende schade.

Welk type stuurcommando’s (setpoints) moet de customer endpoint kunnen verwerken?

• Maximale opgewekte vermogen in % en als absolute waarde [MW] en het maximale geconsumeerde vermogen in absolute waarde [MW].
• Blindvermogen in [MVAr].
• De reden waarom een setpoint is verstuurd.

Welke meetgegevens moet het customer end point kunnen uitlezen?

Actueel vermogen in MW, Actueel blindvermogen in MW, Actuele spanning op alle fasen in kV, Actuele stroom op alle fasen in A.

Wat gebeurt er als de verbinding is verbroken (safe-mode)?

Om onnodige inperking van de installatie te voorkomen is een fail-safe logica geïmplementeerd:
• Wanneer er na een vastgestelde periode geen communicatie meer mogelijk is tussen het customer end point en het DSO endpoint, dient het opgewekte vermogen teruggeschakeld te worden. De vastgestelde periode en het safe-mode setpoint is van tevoren bepaald.
• De DSO kan op afstand deze safe-mode setpoints in MW en % uitlezen en instellen.
• Wanneer communicatie hersteld is, moeten de 15 minuten gemiddelde, minimum en maximum vermogenswaarden van de afgelopen 8 uur verstuurd worden.

Moeten metingen direct worden doorgestuurd?

De DSO bepaalt met welke frequentie meetsignalen automatisch verstuurd worden (integrity reports). Daarnaast kan de DSO instellen dat het metingen ontvangt bij een wijziging van metingen (bijvoorbeeld wanneer vermogen of spanning wegvallen) (data change).

Wat is de beschikbaarheid van het customer endpoint?

Het customer end point moet een beschikbaarheid hebben van minstens 99% van de tijd gemeten over een periode van 6 maanden conform IEC-60870-4 class A1. Daarnaast dient de DSO de status van de customer end point te kunnen ophalen.

Wat zijn de benodigde reactietijden?

Communicatie tussen de endpoints mag niet meer dan 4 seconden duren. De maximale reactietijd tussen de asset en het customer end point verschilt per use case. Voor de eerste use cases (acute congestie) voldoen o.a. de reactietijden inherent aan Modbus RTU en Modbus TCP procotollen. De tijd om op te starten na verschillende type onderbrekingen mag max. 3 minuten duren.