Speciale dank aan Marien BoonmanVind Marien op Linkedin. voor het delen van zijn inzichten over energiehubs.

In juni 2024 heeft de Nederlandse minister van Klimaat en Energie de Tweede Kamer geïnformeerd over het Stimuleringsprogramma Energiehubs 2024-2030.Zie de officiële brief van het Nederlandse Ministerie van Klimaat en Energie, waarin het Stimuleringsprogramma Energiehubs (2024-2030) wordt beschreven. Dit programma wordt gefinancierd door de Nederlandse overheid met €166 miljoen over zes jaar,Lees het volledige verhaal in Solar Magazine: Minister Jetten trekt 166 miljoen euro uit voor energiehubs (6 februari 2024). en is bedoeld om de ontwikkeling van lokale energiehubs te versnellen die bijdragen aan het voorkomen en bestrijden van netcongestie.

In augustus 2024 zorgde het onderzoek van RoyalHaskoningDHVBron: de Graaf, R., de Jong, M., Koolman, G., Laban, M., Pfeiffer, E., Siebers, V., Roetert Steenbruggen, L., Thijssen, J., & de Wit, C. (2024). De families van Energy Hubs in Nederland: Hoe te karakteriseren en wat is hun betekenis voor de energietransitie? Royal HaskoningDHV. in opdracht van de Topsector Energie en de RVO voor media-aandacht. Dat was niet voor niets: er werd geschat dat 1,200 locaties geschikt zouden kunnen zijn voor energiehubs en dat een grootschalige uitrol tot 3.2 gigawatts aan extra netcapaciteit op het elektriciteitsnet zou kunnen opleveren tegen 2030.

Maar waarom krijgen deze energiehubs zoveel aandacht? En hoe kunnen ze ons precies helpen om netcongestie en schaarste aan transportcapaciteit te omzeilen?

In dit artikel gaan we dieper in op het concept van energiehubs, duiken we in voorbeelden uit de praktijk en bespreken we hun impact op ons energiesysteem.

I. Wat is een energiehub?

1) Een energiehub definiëren

Als je op Google zoekt naar het woord “energiehub”, zul je zien dat er niet één algemeen aanvaarde definitie is.

Het concept, dat twee decennia geledenBron: Geidl, M., Koeppel, G., Favre-Perrod, P., Klöckl, B., Andersson, G., & Fröhlich, K. (2007). The Energy Hub – A Powerful Concept for Future Energy Systems.Third Annual Carnegie Mellon Conference on the Electricity Industry. ETH Zurich.

In het artikel definiëren Geidl et al. energiehubs als “een eenheid waar meerdere energiedragers kunnen worden omgezet, geconditioneerd en opgeslagen.” breed werd geïntroduceerd in de wetenschappelijke literatuur, heeft recentelijk hernieuwde aandacht gekregen vanwege de toenemende congestieproblemen in Nederland.Om de uitdagingen op het gebied van het net beter te begrijpen, raden wij u aan het volgende artikel te lezen: “Alles over netbalancering en congestiemanagement”.

Naarmate congestie en een tekort aan transportcapaciteit steeds urgenter werden, startten verschillende belanghebbenden – variërend van netbeheerders tot bedrijven die wilden uitbreiden – proefprojecten om een manier te vinden om extra netcapaciteit toe te kennen of te krijgen door de energieproductie, -opslag en -consumptie in een lokaal gebied te optimaliseren. Deze initiatieven leidden tot de ontwikkeling van lokale systemen die “energiehubs” worden genoemd, zowel op industrieel als residentieel niveau.

In dit artikel erkennen we dat energiehubs vele vormen kunnen aannemen en voortdurend in ontwikkeling zijn. We zullen energiehubs echter alleen bespreken als systemen op lokaal niveau, niet op regionaal of groter niveauDe term ‘energiehub’ wordt ook gebruikt om grootschaligere projecten aan te duiden, zoals de North Sea Wind Power Hub die offshore windparken met meerdere Europese landen wil verbinden, of andere regionale projecten., en ons richten op industriële parkenDe deelnemers zijn grote bedrijven (netaansluitingen >3x80A). in plaats van woonwijken.

Daarom definiëren wij een energiehub als volgt:

 

EH’s bieden deelnemers de flexibiliteit om verschillende doelen na te streven.

In Nederland is de meest voorkomende toepassing momenteel het capacity pooling, waarbij bedrijven hun contracten collectief beheren om meer capaciteit veilig te stellen dan ze individueel zouden kunnen. EH’s kunnen echter veel bredere functies vervullen, zoals:

• Het verminderen van de afhankelijkheid van het elektriciteitsnet
• Vergroten van flexibele capaciteit door demand-response strategies en gedeelde opslagoplossingen
• Het beheren vanonbalans tussen vraag en aanbod via flexibele conversiesystemen, schakelbare productiemiddelen, brandstofgeneratoren en peer-to-peer energiehandel binnen de hub
• Economische voordelen behalen door collectieve investeringen in flexibele energiemiddelen en deelname aan energiemarkten

Elke EH kan deze functies op verschillende manieren combineren om zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de unieke behoeften van de deelnemers.

2) Gemeenschappelijke kenmerken van energiehubs

Energiehubs hebben verschillende belangrijke kenmerken gemeen die cruciaal zijn voor hun effectiviteit, duurzaamheid en vermogen om voordelen te bieden aan de gemeenschappen die ze bedienen:

Lokale samenwerking

• Geografische afbakening: EHs zijn beperkt tot een specifiek fysiek gebied, zoals een bedrijventerrein of een woonwijk, waar bedrijven en/of huishoudens samenwerken om efficiënt energie te produceren en te gebruiken. De afbakening kan gebaseerd zijn op geografische kenmerken of netwerktopologie, maar de deelnemers moeten aangesloten zijn op hetzelfde segment van het elektriciteitsnet (middenspanningsring). EH’s zijn met name relevant in regio’s die worstelen met netcongestie, waar de toegang tot extra capaciteit beperkt is.
• Samenwerking tussen belanghebbenden: EH’s brengen verschillende lokale belanghebbenden samen, waaronder bedrijven, burgers (bijv. buurten of coöperaties), marktdeelnemers, overheidsinstanties en netbeheerders. In deze opzet zijn burgers en bedrijven niet alleen energieconsumenten, maar ook producenten en leveranciers van flexibiliteit.

Efficiënt energiegebruik

• Vraag en aanbod op elkaar afstemmen: Binnen EH’s kunnen vraag en aanbod van energie waar mogelijk op elkaar worden afgestemd, wat leidt tot een vermindering van piekbelastingen en een optimaal gebruik van de collectieve netaansluitingslimiet.
• Slimme regeling: EH’s maken gebruik van een end-to-end energiebeheersysteem (EMS) om opwekking, verbruik en opslag continu te optimaliseren en ervoor te zorgen dat de collectieve capaciteitslimieten nooit worden overschreden. Hieronder leggen we meer uit.

Flexibiliteit

• Opslag en conversie: EH’s integreren vaak oplossingen voor energieopslag (zoals batterijen of warmteopslag) en omzettingstechnologieën (bijv. elektrolyse voor waterstofproductie), wat flexibiliteit biedt in het gebruik van verschillende energiedragers.
• Aanstuurbare assets: ssets in energiehubs hebben vaak flexibele mogelijkheden zoals het beperken van overtollige energieopwekking en het verschuiven/verminderen van belastingen (demand-side flexibility genoemd) wanneer dat nodig is. Deze mogelijkheden hebben echter niet de voorkeur als er mogelijkheden zijn om overtollige productie/vraag uit te wisselen met andere leden van de hub.

Economische voordelen

• Meer netcapaciteit: Door de belasting over meerdere partijen te optimaliseren, kan er meer capaciteit beschikbaar komen. Hierdoor kunnen bedrijven economische activiteiten uitvoeren zonder gehinderd te worden door de beperkte netcapaciteit.
• Gezamenlijke investeringen: edrijven en bewoners kunnen gezamenlijk netcongestie/transportschaarste bestrijden en samen investeren in productiefaciliteiten en infrastructuur, wat schaalvoordelen en kostenbesparingen kan opleveren.
• Energiediensten leveren: Samenwerking kan ook markttoegang makkelijker maken voor kleinere partijen, waardoor ze als groep via een aggregator balancerings- of congestiediensten kunnen verkopen op markten.

Juridische en organisatorische structuur

• Juridische entiteit:EH’s moeten worden vertegenwoordigd door een juridische entiteit die het geaggregeerde gebruiksprofiel van zijn deelnemers beheert. Deze entiteit stelt ook de regels vast voor de uitwisseling van energie en de handel binnen de hub.
• Contractuele regelingen: Er worden standaard contractvormen opgesteld tussen de juridische entiteit en de netbeheerder om de samenwerking en distributie van netcapaciteit te regelen, alsook met de leveranciers van oplossingen om de vereiste oplossingen te leveren om de EH mogelijk te maken. Meer hierover in de onderstaande paragrafen.

3) Waarom zijn energiehubs zo belangrijk?

Energiehubs worden belangrijke instrumenten om de energietransitie in Nederland te versnellen en de uitdagingen van transportschaarste en netwerkcongestie aan te pakken. Hier zijn enkele belangrijke redenen waarom ze waardevol kunnen zijn:

✅ Netcongestie verlichten

De verschuiving van een gecentraliseerd naar een gedecentraliseerd energiesysteem heeft geleid tot netcongestie in Nederland. De bestaande netinfrastructuur, oorspronkelijk ontworpen voor lagere elektriciteitsvraag en -aanbodpieken en een gecentraliseerd systeem, kan de toenemende belasting niet aan. En dit is een landelijk probleem geworden: Nederland heeft ongeveer 3.800 bedrijventerreinen in Nederland,Bron: Kamphuis, V., Voorhans, W., & van de Weijer, J. (2023). Monitor verduurzaming bedrijventerreinen (TNO Report No. R11604). TNO. en bijna allemaal bevinden ze zich in congestiezones.

Als gevolg daarvan zitten veel bedrijven vast, omdat ze geen nieuwe of verbeterde netaansluitingen kunnen krijgen. Sommige krijgen te maken met vertragingen, terwijl andere hun activiteiten niet kunnen uitbreiden.

EH’s kunnen echter een oplossing bieden voor dit probleem door ervoor te zorgen dat deelnemers het gebruik van hun capaciteit coördineren en zo de lokale druk op het net verminderen. Het kan ook collectieve investeringen in batterijen mogelijk maken – waarbij overtollige energie wordt opgeslagen voor later gebruik, tijdens tekorten of om pieken in de vraag af te vlakken.

✅ Voldoen aan klimaatdoelstellingen

EH’s kunnenkunnen Nederland helpen de doelstelling van Carbon Neutrality by 2050Zie: National Climate Agreement (28 June, 2019). te halen, zoals beschreven in het klimaatakkoord. Ze dragen bij aan dit doel door:

• Het faciliteren van de integratie van diverse hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind.
• Ondersteuning te bieden voor industriële transitie door toegang te bieden tot hernieuwbare energie en energiedeling tussen bedrijven mogelijk te maken.
• De flexibiliteit en veerkracht van het energiesysteem te vergroten.

✅ Waarde bieden aan groeiende bedrijven

Terwijl het momenteel voor sommige bedrijven niet mogelijk is om zich in een gebied te vestigen, uit te breiden of duurzaamheidsplannen uit te voeren vanwege transportschaarste of netwerkcongestie, bieden EH’s hen een kans om de extra capaciteit te krijgen die ze nodig hebben door samenwerking met andere bedrijven. Hierdoor kunnen ze hun bedrijf voortzetten en laten groeien ondanks hun aanvankelijke aansluitingsbeperking.

II. Hoe werkt een energiehub?

1) Hoe ga je aan de slag met een energiehub?

Om een lokale energiehub in Nederland te creëren, kunnen de volgende stappen worden gevolgd:

📌 Breng belanghebbenden bij elkaarr

Een EH berust volledig op samenwerking, dus de eerste stap is het samenbrengen van de belangrijkste deelnemers – bedrijfseigenaren, energiegebruikers en andere geïnteresseerde partijen – om tot een gezamenlijke visie te komen. Overweeg het volgende:

• Wat is het kernprobleem dat de energiehub gaat aanpakken?
• Wat zijn de gezamenlijke ambities en uitdagingen?
• Kan een groepsoplossing voordelen bieden die de moeite waard zijn om verder te onderzoeken?
• Zo ja, hoe worden de verantwoordelijkheden verdeeld?

In deze fase spelen gemeenten, provincies en e-adviseurs vaak een cruciale rol door begeleiding, regelgevingsinzichten en mogelijke subsidies te bieden ter ondersteuning van het project.

📌 Inzicht verkrijgen
Voordat je verder gaat, is een gedetailleerde beoordeling noodzakelijk:

• Netwerktopologie: Zijn alle deelnemers “netburen”? De netbeheerder kan bevestigen of de bedrijven op hetzelfde netdeel zijn aangesloten.
• Energieprofielen: Analyseer de huidige en toekomstige energievraag, productie en flexibiliteit van de deelnemers met behulp van gegevens van meetbedrijven.
• Haalbaarheidstest: Voegt samenwerking tastbare waarde toe? Op basis van de verzamelde inzichten moet een formele go/no-go beslissing worden genomen.

📌 Bespreken met de netbeheerder

Bespreek op basis van de voorgaande inzichten potentiële collectieve netaansluitingsovereenkomsten met de netbeheerder (zie de volgende paragraaf voor meer informatie).

📌 Maak een systeemontwerp

Met de inzichten in de hand is de volgende stap het ontwikkelen van een technische en operationele blauwdruk voor de EH, gericht op:

• De beschikbare transportcapaciteit in het gebied
• Hoe de energiestromen worden geoptimaliseerd
• Welke assets worden gedeeld of geïnstalleerd (bijv. opslag, flexibele belastingen, hernieuwbare opwekking)

📌 Kies een organisatievorm

Verenig deelnemers in een juridische entiteitZoals een energiecoöperatie, energie B.V. of gebouwbeheerorganisatie en stel een Deelnemersovereenkomst op. Deze overeenkomst stelt de regels van de hub vast, zoals de verdeling van transportcapaciteit, de wederzijdse verrekening van kosten en de rechten en verantwoordelijkheden van elk lid.

📌 Financiering regelen

Zorg voor financiering van het project, rekening houdend met de verschillende ontwikkelingsfasen.

📌 Stel een EMS in

Implementeer een slim energiebeheersysteem om het systeem te controleren en optimaliseren.

📌 Realisatie en implementatie

Voer het ontwerp uit en implementeer het energieknooppunt in de praktijk.

Deze stappen zijn niet noodzakelijkerwijs lineair en kunnen iteratief worden herhaald. Nauwe samenwerking met alle betrokken partijen – waaronder lokale overheden, netbeheerders en energiebedrijven – is essentieel tijdens het hele proces.

 

2) Welk type contract is van toepassing op energiehubs?

Bij het creëren van een energiehub blijft de fysieke infrastructuur van het net meestal ongewijzigd, waarbij elk bedrijf zijn individuele verbinding onderhoudt. Collectieve contracten vereisen echter de vorming van een juridische entiteit (eerder genoemd) die de groep vertegenwoordigt en namens de deelnemers communiceert met de netbeheerder. Deze entiteit kan ook de netwerkcapaciteit voor alle deelnemers beheren, of deze verantwoordelijkheid kan worden gedelegeerd aan een derde partij die wordt erkend als een Congestion Service Provider (CSP).Een Congestion Service Provider (CSP) in Nederland treedt op als tussenpersoon tussen grote elektriciteitsgebruikers of -producenten en netbeheerders en helpt bij het beheren van congestie op het elektriciteitsnet door het elektriciteitsverbruik of de elektriciteitsproductie aan te passen in reactie op verzoeken van de netbeheerder.

CSP’s nemen deel aan congestiebeheer via platforms zoals GOPACS, bieden flexibele capaciteit aan om de stabiliteit van het net te handhaven en ontvangen een financiële vergoeding voor hun diensten.

Lees meer op de website van GOPACS.

Er ontstaan verschillende nieuwe soorten contracten voor EH’s, waarbij groepstransportovereenkomsten en collectieve capaciteitsbeperkingscontracten het meest worden gebruikt. Deze groepscontracten bevinden zich momenteel in de proeffase maar zullen naar verwachting tegen 2026 de norm worden.

Groepstransportovereenkomst (GTO)

De Groepstransportovereenkomst (GTO)Learn more about group TO with Netbeheer Nederland’s position paper, (October 2024). is een contract dat wordt gesloten met de Distributiesysteembeheerder (DSO) en dat de collectieve transportcapaciteit voor de groep definieert, bekend als het Gecontracteerd Transport Vermogen (GTV). De GTO bepaalt de totale capaciteit die de groep mag gebruiken, maar geeft de hub de vrijheid om te beslissen hoe deze zal worden gecoördineerd en verdeeld onder de deelnemers.

Het is belangrijk op te merken dat de GTV-limiet eigenlijk lager is dan de gecombineerde individuele capaciteiten van elke deelnemer, omdat deze is gebaseerd op historische profielen (de GTV vertegenwoordigt tussen de 60% en 80%Bron: Stedin. (n.d.). Energiehub: lokaal samenwerken aan efficiënt netgebruik. van de totale som van de oorspronkelijk individueel gecontracteerde capaciteiten).

Maar in ruil daarvoor mogen deelnemers de capaciteit van hun buren op specifieke tijden gebruiken. Deze regeling is met name gunstig voor bedrijven met beperkte individuele capaciteiten, waardoor zij hun eigen limieten kunnen overschrijden zolang de totale groepscapaciteit niet wordt overschreden.

 

De GTO is momenteel in ontwikkeling en zal naar verwachting in 2025 beschikbaar zijn.De wet staat op dit moment niet toe dat een deelnemer aan een energiehub zijn ‘transportrechten’ deelt. Dit moet nog worden aangepast in de Netcode, de regels die gelden voor netbeheerders.. Het doel is om het collectieve beheer van energiebronnen en capaciteit onder deelnemende bedrijven te vergemakkelijken. De voorbereiding op een GTO vereist echter aanzienlijke coördinatie tussen bedrijven om hun capaciteitsgebruik op één lijn te brengen.

Collectief Capaciteitsbeperkend Contract (C-CBC)

Capaciteitsbeperkende contracten (CBC's)Wilt u meer weten over Capacity Limiting Contracts? Wij raden u aan om het volgende te lezen: “Wat is een CBC?“. zijn in veel regio’s al beschikbaar en zijn voor netbeheerders vooral handig voor het beheer van congestie.

Een CBC is een overeenkomst met de DSO waarbij de aangesloten partij toezegt om zijn elektriciteitsafname of -invoer tijdens piekuren te verminderen in ruil voor een vergoeding, waardoor de congestie op het net wordt verminderd. De vergoeding wordt berekend op basis van de gemiste productie of het gemiste verbruik van de partij.

Dit contract kan worden toegepast op een individuele partij, of in het geval van EH’s, op een groep (aangeduid als een “Collectieve CBC”). De hub krijgt dan een collectief capaciteitslimiet die tijdens piekuren kan worden verminderd.

Deze limiet kan twee vormen aannemen:

• Vast – TDe hub moet de transportcapaciteit verminderen tijdens bepaalde vooraf overeengekomen periodes, zoals ‘s avonds in de winter of overdag in de zomer.
• Dynamisch – De capaciteitsbeperking wordt alleen geactiveerd door de netbeheerder als deze verwacht dat er congestie optreedt in het gebied van de aangesloten partij. Communicatie vindt plaats via GOPACS of e-mail, en de partij moet worden vertegenwoordigd door een CSP.

Een Collectieve CBC wordt bijzonder gunstig wanneer de EH tal van flexibele assets of processen heeft, zoals bestuurbare PV-panelen, batterijen, warmtebuffers of oplaadinfrastructuur. Het heeft ook de voorkeur van producenten in plaats van consumenten, omdat het verminderen van de productie en het schatten van de kosten van gemiste opwekking gemakkelijker is (vanwege marktprijsindicatoren) dan het verminderen van het verbruik (dat meestal minder flexibel is) en het schatten van het bijbehorende verlies.

De haalbaarheid van een groeps-CBC hangt dus af van de lokale netomstandigheden en de flexibiliteit van het verbruik tussen de deelnemende bedrijven. Om dit te bereiken is een grondig begrip van de topologie van het lokale net en continue communicatie met de netbeheerder nodig om naleving te garanderen.

3) Hoe worden energiehubs gecontroleerd en geoptimaliseerd?

De controle en prioritering van energiestromen binnen een energiehub wordt bepaald door de deelnemers en geformaliseerd in een deelnemersovereenkomst.

Deze overeenkomst schetst hoe de gecontracteerde capaciteit wordt verdeeld tussen de deelnemers, samen met andere voorwaarden zoals tariefstructuur, het gebruik van flexibele assets etc.

Biedprijsladder (Merit order)

In theorie wordt in de deelnemersovereenkomst een biedprijsladder vastgesteld om prioriteit te geven aan welke flexibele assets als eerste worden geactiveerd of ingeperkt wanneer de hub zijn feed-in moet verminderen, en welke assets of belastingen prioriteit krijgen wanneer extra stroom en/of capaciteit beschikbaar is. Deze biedprijsladder kan variëren, afhankelijk van het tijdsbestek.

Deelnemers bepalen hoe de biedprijsladder is gestructureerd. Het verschillende vormen aannemen:

• Dynamisch  – Prioritering is gebaseerd op de hoogste biedingenVoorbeeld: Bedrijf A en B zijn beide bereid om hun PV-output vanmiddag te beperken voor een bepaald bedrag. De meest voordelige bieding wint.
• Vooraf gedefinieerd – rioritering op basis van andere criteria, zoals welke assets het meest “kritisch zijn voor het bedrijfsleven”, wie het vermogenheeft geproduceerd, enz. In dit geval zijn de prijzen meestal vooraf gedefinieerd.
• Een mix van beide

Vervolgens verzamelt een gemeenschappelijk systeem genaamd Energy Management System (EMS) het beschikbare vermogen samen, bewaakt de collectieve capaciteitslimiet, bepaalt prioriteiten op basis van de biedprijsladder en optimalisatie-algoritmen en verdeelt het vermogen en/of de capaciteit onder de deelnemers. Aan het einde van de maand zal het systeem gegevens geven over de productie en het verbruik van elk bedrijf, en zij zullen een vergoeding ontvangen voor het opwekken of verbruiken van beschikbare stroom en/of capaciteit. Het is meestal transparanter dan traditionele handelssystemen.

Ten slotte is er soms een mogelijkheid om een geaggregeerd ‘overschot’ van energie of flexibiliteit op balancerings- of congestiemarkten te verkopen. Het hangt echter af van overeenkomsten en of deelnemers al dan niet aangesloten zijn bij dezelfde energiehandelaar.

Hoe werkt een EMS in een Energy Hub?

Een Energy Management System (EMS) is het digitale brein van een EH. Het verzamelt data, bewaakt capaciteitslimieten, optimaliseert energiestromen en bestuurt verschillende assets in realtime.

Om deze complexiteit aan te kunnen, bestaat een EMS doorgaans uit twee onderling verbonden componenten:

1. On-site EMS / lokale controller

De on-site EMSWil je meer weten over on-site EMS? We raden u aan om te lezen “Wat is een on-site Energie Management Systeem (EMS)?”. (ook wel lokale controller genoemd) bestaat uit een gateway box die rechtstreeks is aangesloten op de opwekkingseenheden, opslagsystemen, verbruikspunten en meetpunten. Het leest gegevens uit van de verschillende meters, communiceert deze gegevens naar het Energy Hub Platform (ook wel “hub EMS” of “cloud EMS” genoemd), ontvangt besturingscommando’s terug en bestuurt de verschillende assets.

Het dient ook als noodoplossing als de verbinding met het Energy Hub Platform wegvalt. In sommige gevallen kan het ook stromen “achter de meter” optimaliseren.

III. Case studies

Pannenweg Business Park

Een van de eerste energiehubs in Nederland is operationeel op Bedrijvenpark PannenwegZie het persbericht van EHP: Marien Boonman. EnergieHandelsPlatform Pannenweg zet volgende stap naar eigen energiehub . (2024, June 11).Groene Economie Limburg.  in Nederweert. Hier delen 20 bedrijven elektriciteit met elkaar om het hoofdnet te ontlasten. De bedrijven verhandelen elektriciteit tegen vooraf vastgestelde prijzen, waarbij eventuele tekorten of overschotten worden beheerd door de markthandel via het zelfvoorzieningsplatform OM | Nieuwe Energie platform.

Elk asset en elke meter is aangesloten op een Teleport (on-site EMS), die real-time gegevens levert over energieverbruik en -productie en tegelijkertijd de gecombineerde netlimiet bewaakt. Continue productie is toegestaan zolang andere hub-leden de elektriciteit verbruiken of als een batterij de overtollige stroom kan opslaan voor toekomstig gebruik. Hierdoor zijn bedrijven niet langer afhankelijk van hun individuele statische limieten.

Energy Cooperative Amsterdamse Haven (ECAH)

Begin 2024 hebben verschillende bedrijven die actief zijn in de Amsterdamse havenBron: Port of Amsterdam. (2024, February 8). Flexibel groepscontract voor elektriciteit faciliteert ambities Amsterdamse havengebied. Port of Amsterdam. een Capaciteitsbeperkend contract (CBC) afgesloten met Liander. Per onderstation zijn deze individuele CBC’s vervolgens samengevoegd tot Collectieve CBC’s, beheerd door de Energie Coöperatie Amsterdamse Haven (ECAH). Volgens netbeheerder LianderBron: Port of Amsterdam. (2024, February 8). Flexibel groepscontract voor elektriciteit faciliteert ambities Amsterdamse havengebied. Port of Amsterdam. is dit het eerste flexibele groepscontract dat onder de nieuwe regelgeving voor congestiemanagement van de Autoriteit Consument & Markt tot stand is gekomen. Hierdoor konden meerdere bedrijven in het westelijk havengebied ruimte op het net krijgen, ondanks dat ze op de wachtlijst stonden.

Parallel hieraan is een proefproject voor een energiehub gestart met zes ECAH-leden.

De kern van dit initiatief is het Energy Hub PlatformLees hier meer: Energy Hub Platform, een initiatief door Firan, ENTRNCE, SEP, ACC, en Withthegrid., dat momenteel wordt ontwikkeld en dat dynamisch beheer van netbeperkingen mogelijk maakt. Met andere woorden, als Liander het toegestane stroomverbruik onder de C-CBC’s verlaagt, kan ECAH het platform gebruiken om de energiestromen te optimaliseren. Dit omvat bijvoorbeeld het gebruik van flexibele assets zoals batterijopslag, het aanpassen van laadstations en het reguleren van koelsystemen. Het systeem zal worden gevoed door meerdere Teleports op locatie, die zorgen voor nauwkeurige bewaking en controle op zowel bedrijfsniveau als op het niveau van hun beheersbare assets.

Daarnaast kan het Energy Hub Platform ook het delen van stroom tussen bedrijven faciliteren zodra Liander later dit jaar de Groepstransportovereenkomsten introduceert. Deze ontwikkeling kan een grote stap voorwaarts betekenen in gezamenlijk energiebeheer binnen de haven.

IV. Conclusie

Kortom, de ontwikkeling van energiehubs in Nederland is een nieuwe stap in de richting van een weerbaarder, meer gedecentraliseerd en duurzamer energiesysteem.

Door lokale samenwerking te bevorderen, het energieverbruik te optimaliseren en de flexibiliteit te vergroten, kunnen deze hubs een rol spelen bij het stimuleren van groei bij bedrijven ondanks beperkingen die worden veroorzaakt door netcongestie.

Naarmate pilot initiatieven voor energiehubs ontstaan, zullen de opgedane ervaringen en de veranderende wettelijke kaders waarschijnlijk de weg vrijmaken voor een verdere uitrol, waardoor energiehubs kunnen dienen als een nieuw instrument om de energietransitie van Nederland te ondersteunen.