De laatste tijd heeft het energielandschap in de Europese Unie en Nederland een opmerkelijke transformatie ondergaan. Met de groei van duurzame energieopwek, met name door windturbines en zonnepanelen, staat het elektriciteitsnet voor grote uitdagingen. Om deze problemen aan te pakken, hebben netbeheerders en marktspelers samengewerkt om de Realtime Interface (RTI) te ontwikkelen. In dit eerste deel van onze serie “Een uitgebreide gids voor de Realtime Interface” verdiepen we ons in de uitdagingen op het elektriciteitsnet die tot de RTI hebben geleid en onderzoeken we de wetgevende drijfveren achter de ontwikkeling ervan.

1. De uitdagingen van het net begrijpen

Netcongestie en de energietransitie

• Aanvankelijk is het elektriciteitsnet ontworpen om elektriciteit van grote kolen- en gascentrales naar eindgebruikers te transporteren. Nu moet het net elektriciteit tussen consumenten transporteren, wat leidt tot aanzienlijke stroombelastingen op netwerkgedeelten die daar nooit voor ontworpen zijn. Dit leidt tot congestieproblemen op het elektriciteitsnet en transportbeperkingen.

• De mate waarin weersafhankelijke energiebronnen worden aangesloten, heeft het elektriciteitsnet steeds onvoorspelbaarder gemaakt. Met name vanwege de flucterenede productie pieken, waardoor continu een snelle aanpassing van het hele energiesysteem aan deze veranderingen noodzakelijk is.

Dit heeft de behoefte aan naadloze samenwerking tussen elektriciteitsproducenten en netwerkbeheerders vergroot om de stabiliteit en betrouwbaarheid van het elektriciteitsnet te garanderen.

2. EU-wetgeving als drijvende kracht

De rol van Verordening (EU) 2016/631

De Realtime Interface (RTI) vindt zijn oorsprong in Verordening (EU) 2016/631 van de Commissie van april 2016, waarbij een netwerkcode werd vastgesteld die RfG (Requirements for Generators) wordt genoemd . Deze Europese verordening maakt deel uit van een breder initiatief dat acht Europese codes omvat, gericht op het garanderen van betaalbare en betrouwbare energie voor de Europese burgers en het faciliteren van de energietransitie. De RfG schrijft voor dat elektriciteitsproductie-eenheden een interface moeten hebben waarmee netbeheerders hun output kunnen aanpassen tijdens ernstige instabiliteit.

Toepassing in Nederland

3. Verplichte implementatie aan de horizon

Kijkend naar de toekomst zal de Realtime Interface een cruciale rol spelen in de transformatie van het Nederlandse energielandschap. Vanaf 2024 is het verplicht voor alle zonneparken en windturbine-installaties met een vermogen tussen de 1 en 50 MW (categorie B) in Nederland. Dit zijn de hoofdpunten:

• Verplichte implementatie: Installaties met capaciteiten variërend van 1 tot 50 MW zullen in 2024 verplicht worden om een ​​gecertificeerd customer endpoint met RTI-functionaliteit te hebben. De netbeheerder kan de real-time interface-eis echter ook eerder afdwingen als dit nodig is om zijn wettelijke taken te vervullen.

• Eerste uitrol: De drie grootste netbeheerders, Stedin, Enexis en Liander, zijn in het tweede kwartaal van 2023 al begonnen met praktijktesten met opwekkers die zich hier vrijwillig voor hebben aangemeld, en de eerste uitrol in het derde kwartaal van 2023.

• Voorbereiding op naleving: Energieproducenten van categorie B moeten zich voorbereiden op naleving van dit nieuwe regelgevende mandaat. Deze voorbereiding omvat het begrijpen van de technische specificaties van de RTI, ervoor zorgen dat ze een gecertificeerd customer endpoint hebben, zoals de Teleport, en op de hoogte blijven van de nalevingsdeadlines.

• Anticiperen op de voordelen: hoewel verplichte naleving misschien alleen een last lijkt, is het essentieel om de voordelen van de RTI te onderkennen. Het stelt energieproducenten in staat actief deel te nemen aan het netwerkbeheer, hun activiteiten en inkomsten te optimaliseren en bij te dragen aan een robuuster en duurzamer energiesysteem. De realtime mogelijkheden van de RTI maken een snelle reactie op netwerkomstandigheden mogelijk, waardoor overbelasting en uitval kunnen worden voorkomen. Maar het allerbelangrijkste is dat het de DSO in staat zal stellen meer producenten van hernieuwbare energie op het bestaande elektriciteitsnet aan te sluiten, wat momenteel niet mogelijk is.

Concluderend kan worden gesteld dat de Realtime Interface niet alleen een wettelijke vereiste is, maar ook een transformerend instrument dat de toekomst van de Nederlandse energiesector vormgeeft. Zoals Thijs Nugteren, voorzitter van de RTI-werkgroep, benadrukte: “De Realtime Interface zorgt voor een veiliger en efficiënter gebruik van het energiesysteem en draagt ​​zo op een belangrijke manier bij aan de energietransitie.” Door de uitdagingen op het gebied van het elektriciteitsnet te begrijpen, de wetgevende druk van de EU te waarderen en zich proactief voor te bereiden op naleving, kunnen energieproducenten deze innovatie omarmen als middel voor een duurzamere en betrouwbaardere energietoekomst.

Benieuwd naar de technische aspecten van de Realtime Interface? Bekijk het tweede deel van onze serie: Realtime Interface: Een technisch overzicht.