In het steeds evoluerende energielandschap herdefinieert de integratie van hernieuwbare energiebronnen de manier waarop we elektriciteit opwekken en distribueren. Om deze transformatie succesvol te kunnen doorstaan, is de Realtime Interface (RTI) in Nederland uitgegroeid tot een cruciaal instrument voor netbeheerders en deelnemers aan de energiemarkt.

Maar wat is de Realtime Interface precies en hoe werkt deze?

In dit tweede deel van onze serie “Een uitgebreide gids voor de Realtime Interface” zullen we dit complexe concept uiteenzetten en de technische werking, connectiviteit, cybersecurity en de cruciale rol ervan bij het faciliteren van de energietransitie benadrukken.

I. Technische grondslagen van de Realtime interface

In de kern is de Realtime Interface (RTI) een technisch raamwerk dat naadloze communicatie en coördinatie tussen elektriciteitsproducenten en netbeheerders mogelijk maakt. Het fungeert als een brug waardoor beide partijen effectief kunnen samenwerken om een ​​efficiënt gebruik van de transportcapaciteit te garanderen en tegelijkertijd de betrouwbaarheid en veiligheid van het elektriciteitsnet te behouden.

1. De punten verbinden

Klanteindpunt en DSO-eindpunt

• Klanteindpunt: Dit is het onderdeel dat is geïnstalleerd door de aangesloten partij (doorgaans een duurzame opwekkers of eigenaar van hernieuwbare energiebronnen). Het klanteindpunt ontvangt stuursignalen van het netbeheerder eindpunt en verwerkt deze in overeenstemming met de internationale standaard IEC-61850. Het fungeert als schakel tussen de instructies van de netbeheerder en het besturingssysteem van de opwekkingsinstallatie(s).

• Netbeheerder eindpunt: Het netbeheerder eindpunt daarentegen is de tegenhanger die door de netbeheerder wordt geïnstalleerd en onderhouden. Het fungeert als contactpunt met het klanteindpunt en maakt tweerichtingscommunicatie mogelijk. Het netbeheerder eindpunt verzendt kritische netwerkinformatie, zoals congestiesignalen of balanceringsmarktinstructies, naar het klanteindpunt.

2. Dingen veilig houden

Gezien de cruciale rol die de RTI speelt in het netwerkbeheer, is het waarborgen van de veiligheid en integriteit van de interface van cruciaal belang. Dit zijn de cybersecurity maatregelen die zijn genomen:

II. Hoe de Realtime Interface werkt

Nu we de technische componenten en cybersecurity maatregelen hebben onderzocht, gaan we dieper in op hoe de RTI in de praktijk werkt:

1. Meetgegevens verkrijgen

De functionaliteit van de RTI draait om het uitlezen van kritische metingen (vermogen, spanningen en stromen) op het overdrachtspunt van de opwekinstallatie (ook wel point of common coupling genomen). Deze metingen omvatten:

• Actief vermogen: De RTI bewaakt continu het actieve vermogen van de opwekkingsinstallatie, gemeten in megawatt (MW).

• Reactief vermogen: Een andere cruciale parameter die het bijhoudt, is het reactieve vermogen, gemeten in megavars (MVAr).

• Spanning: De spanning over alle fasen in kilovolt (kV) wordt gemeten om de stabiliteit van het net te garanderen.

• Stroom: De stroomwaarden op alle fasen in ampère (A) worden ook bewaakt om de operationele veiligheid te behouden.

Die meetgegevens worden door het netbeheerder eindpunt opgevraagd en naar de systemen van de netbeheerder gestuurd.

2. Controle nemen wanneer dat nodig is

De RTI gaat niet alleen over het verzamelen van gegevens; het neemt actief deel aan het netbeheer door stuursignalen, ook wel setpoints genoemd, te verwerken. Deze instelpunten zijn van cruciaal belang voor het in realtime kunnen aanpassing van de installatie en omvat:

• Vermogen beperken: De RTI kan het vermogen van de opwekkingsinstallatie beperken, zowel als percentage van het gecontracteerde vermogen als als absolute waarde in megawatt (MW).

• Uitleggen waarom: Voor transparantie en traceerbaarheid worden de setpoints vergezeld van redencodes, die inzicht geven in de reden waarom een ​​bepaalde controleactie is geïnitieerd.

Er zijn ook andere technische toepassingen mogelijk, maar deze vallen nog niet binnen de reikwijdte van de RTI:

• Het energieverbruik onder controle houden: de interface kan de hoeveelheid verbruikte energie beperken, uitgedrukt in absolute MW.

• Leveren van netstabiliteit: De RTI kan reactief vermogen beheren, uitgedrukt in megavars (MVAr).

3. Veiligheid voorop

In het geval van een communicatiefout tussen het klanteindpunt en het netbeheerder eindpunt wordt een vooraf gedefinieerde veilige modus-operatie geactiveerd (fallback). Deze modus zorgt ervoor dat de opgewekte stroom wordt beperkt tot een geconfigureerd niveau om netinstabiliteit of overbelasting te voorkomen. De netbeheerder kan op afstand de veilige modusparameters instellen, waarbij het maximaal toegestane uitgangsvermogen en de tijd voor het toepassen van de veilige modus na een communicatiestoring worden gespecificeerd. Het klanteindpunt slaat metingen maximaal 8 uur op in het geval van een communicatiefout. Wanneer de communicatie weer op gang komt, worden die uren aan metingen naar het netbeheerder eindpunt verzonden.

4. Communicatiefrequentie

De RTI definieert de frequentie van gegevensoverdracht tussen het klanteindpunt en het netbeheerder eindpunt. Er worden periodiek rapporten verzonden om ervoor te zorgen dat de metingen accuraat blijven. Bovendien kan de RTI gegevens verzenden wanneer er een significante verandering in de metingen optreedt, zoals stroom- of spanningsschommelingen.

5. Beschikbaarheid en snelle responstijden

Om de stabiliteit van het netwerk te behouden, moet het klanteindpunt een hoge beschikbaarheidsgraad hebben, van meer dan 99% over een periode van zes maanden. Dit zorgt ervoor dat de RTI operationeel is wanneer dat het meest nodig is. Bovendien mag de communicatie tussen eindpunten niet langer duren dan vier seconden, waardoor een snelle reactie op gebeurtenissen in het net wordt gegarandeerd.

III. RTI implementatie

1. Nieuwe generatie installaties

In eerste instantie ligt de focus van de RTI op nieuwe generatie installaties tussen 1 en 50 MW (de zogenaamde categorie B in de NC RfG) in gebieden met bestaande of dreigende netcongestie in Nederland.

2. Eigendom en verantwoordelijkheid

Qua eigendom is alles vanaf het net tot en met het overdrachtspunt van de aansluiting eigendom van de netbeheerder. Voorbij dit punt, binnen de aansluiting, valt de verantwoordelijkheid van de generator of aangesloten partij. Deze regeling zorgt ervoor dat de generator een functionerend klanteindpunt biedt.

3. Compatibiliteit met bestaande systemen

De RTI is ontworpen om compatibel te zijn met een breed scala aan generatie-installaties, inclusief oudere systemen. Veel fotovoltaïsche (PV) omvormers, zelfs oudere modellen, zijn uitgerust om stuursignalen te ontvangen en te verwerken via standaard communicatieprotocollen. De RTI kan via het klanteindpunt naadloos worden geïntegreerd met deze bestaande systemen.

IV. Withthegrid Teleport: toonaangevend op het gebied van compliance

Withthegrid’s Teleport is het eerste klanteindpunt met RTI-functionaliteit. Het voldoet aan alle wettelijke eisen en is samen met de Nederlandse netbeheerders ontwikkeld. De Teleport onderscheidt zich op verschillende manieren:

V. Conclusie: de energietransitie versterken

In een wereld waarin duurzame energiebronnen het energielandschap herdefiniëren, komt de Realtime Interface naar voren als een cruciaal hulpmiddel voor netwerkbeheer. De technische complexiteit, krachtige cybersecuriy maatregelen en real-time mogelijkheden zullen het tot de hoeksteen van het Nederlandse elektriciteitssysteemmaken.

Terwijl de energietransitie steeds meer momentum krijgt, zorgt de Realtime Interface, geïllustreerd door oplossingen als de Teleport, voor de efficiënte en veilige integratie van hernieuwbare energiebronnen in onze elektriciteitsnetten. Met de juiste tools en kennis kan de energiesector deze evolutie omarmen en bijdragen aan een groenere toekomst voor iedereen.

Voor een uitgebreider inzicht in de wetgevende achtergrond en netwerkuitdagingen die hebben geleid tot de ontwikkeling van Real-Time Interface, kunt u het artikel “Een uitgebreide gids voor de Realtime Interface: netwerkuitdagingen aanpakken met Europese en Nederlandse wetgeving” raadplegen.