Dit is waarom energiehubs de toekomst zijn

Waarom er binnenkort een energiehub bij jou in de buurt komt (en waarom dit geweldig nieuws is)? Wij vertellen je alles! Wat is een energiehub, wat zijn de voordelen en hoe kun je er eentje beginnen. Withthegrid ziet de urgentie voor energiehubs omdat bedrijven niet meer aangesloten kunnen worden op het overvolle elektriciteitsnet. Zo ook speciaal coördinator Ben Voorhorst die op 20 december het Landelijk Actieprogramma Netcongestie heeft aangeboden aan minister Rob Jetten.

Oplossingen netcongestie

Alle partijen hebben een gezamenlijk actieprogramma opgesteld en ondertekend om netcongestie sneller op te lossen. Netcongestie belemmert op dit moment heel het land om te kunnen verduurzamen.

In het actieprogramma zijn drie focuspunten gedefinieerd:

1. Sneller bouwen – sneller realiseren van netuitbreidingen: Aanpak waarin verschillende projecten in een gebied in samenhang worden aangestuurd door provincies, Rijk, gemeenten en netbeheerders.
2. Sterk sturen – sturen op betere benutting van het net: Met regelgeving, contractvormen, nettarieven, etc. Door ACM, netbeheerders, Rijk in samenspraak met netgebruikers.
3. Vergroten flexibele capaciteit – publiek-private acties voor slimme oplossingen: Industrieën en bedrijven ontwikkelen en benutten flexibel energiegebruik. Door netgebruikers, netbeheerders, Rijk, provincies, gemeenten en ACM.

Het doel is om ervoor te zorgen dat de capaciteit van het net wordt vergroot door het net slimmer te gebruiken. Een van de mogelijkheden om congestie op te lossen en meer bedrijven aan te aansluiten op het bestaande net, is het oprichten van energiehubs.

Wat is een energiehub?

Een energiehub is een afgebakend fysiek gebied waar partijen onderling gecontracteerd vermogen met elkaar delen. Partijen zorgen er gezamenlijk voor dat ze binnen de afgesproken netcapaciteit blijven. Lokaal opgewekte energie wordt zoveel mogelijk lokaal en direct verbruikt. Wanneer er tekorten zijn wordt de opgeslagen energie (bijvoorbeeld in batterijen of warmtebuffers) als eerste benut. Mocht er dan nog een tekort zijn, dan wordt er energie aan het net onttrokken. Ditzelfde geldt voor overschotten. Te allen tijde moeten partijen ervoor zorgen dat zij binnen de afgesproken netcapaciteit blijven.

Waarom een energiehub?

Een energiehub is noodzakelijk omdat deze ervoor zorgt dat energie en netcapaciteit zo efficiënt mogelijk benut worden. Gezien netcongestie momenteel een grote belemmering vormt voor bedrijven om te elektrificeren en verduurzamen, is het bedrijven er alles aan gelegen om de wel beschikbare capaciteit zo efficiënt mogelijk te benutten. Een energiehub zorgt ervoor dat:

• Bedrijven hun uitbreidingsplannen;
• Bedrijven hun verduurzamingssplannen;
• Bedrijven hun elektrificeringssplannen de komende jaren uit kunnen voeren.
• Geeft deelnemers de mogelijkheid om zelf de regie te nemen en niet te hoeven wachten op de uitbreidingswerkzaamheden van het net.
• Nieuwe bedrijven zich kunnen vestigen en ook netcapaciteit kunnen krijgen.
• De ambities van de RES’en gerealiseerd kunnen worden.

Bedrijventerrein als energiehub

Bedrijventerreinen zijn een voorbeeld van waar de behoefte aan en de voordelen van een energiehub groot zijn. Bedrijven willen hun energiebehoefte elektrificeren en uitbreiden maar lopen tegen netcongestie aan. De capaciteit op een bedrijventerrein is in veel gevallen voldoende, echter de aansluitpunten (transformatoren) met het bovenliggende deel van het net zijn een bottleneck.

Wanneer een bedrijf meer capaciteit nodig heeft, vraagt het meer capaciteit bij de netbeheerder. In tijden zonder netcongestie kreeg een bedrijf de extra capaciteit tot zijn beschikking door middel van een ATO (aansluit- en transportovereenkomst). Deze capaciteit was 24/7 tot zijn beschikking ongeacht of deze 24/7 nodig was. Doordat er netcongestie is, kan de netbeheerder geen capaciteit meer afgeven op deze traditionele manier (kanttekening dat netbeheerders alle zeilen bijzetten om de capaciteit van het net te vergroten en de investeringen de afgelopen jaren hebben verdubbeld).

Met een energiehub stelt de netbeheerder de nog beschikbare capaciteit ter beschikking voor een nieuwe entiteit (bijvoorbeeld een energiecoöperatie). Deze coöperatie geeft leden de mogelijkheid de capaciteit onderling te verdelen. Op deze manier wordt deze optimaal benut.

Enkele voorbeelden zijn:

• Het opladen van elektrische trucks als de zon schijnt;
• Het plaatsen van een batterij om trucks ‘s nachts op te laden;
• Het plaatsen van E-boilers om lokaal opgewekte elektriciteit ook lokaal te gebruiken;
• Industriële processen harder of zachter zetten afhankelijk van hoeveelheid beschikbare elektriciteit.

De komende jaren zullen op de 3,500 bedrijventerreinen in Nederland heel veel nieuwe manieren toegepast worden om energie slim en lokaal op te wekken en te gebruiken.

Hoe begin ik een energiehub?

Het Landelijk Actieplan Netcongestie gaat ervoor zorgen dat energiehubs breder kunnen worden toegepast (actie punten 2.1.7 en 3.2.4).

1. Organisatie en juridisch kader

Er zal o.a. gekeken worden naar standaard contractvormen tussen partijen onderling, met de netbeheerders en naar standaard statuten en dito commerciële contracten. De overkoepelende juridische entiteit van de energiehub zal (zoals het op dit moment lijkt) een energiecoöperatie zijn. Deze energiecoöperatie zal de beschikking hebben over het geaggregeerde gebruiksprofiel van de partijen.

2. Ontsluiten en aanstuurbaar maken van apparaten

Wanneer duidelijk is welke partijen meedoen, wordt ook helder welke apparaten alleen energie verbruiken en opwekken. Deze moeten real-time uitgelezen kunnen worden om te monitoren of binnen de capaciteit gebleven wordt. Daarnaast moeten apparaten veilig aangestuurd kunnen worden zodat deze bij tekorten of overschotten afgeschakeld of opgeschakeld kunnen worden. Hiervoor is de Withthegrid Teleport Gateway ontwikkeld.

3. Monitoren en bijsturen

Door middel van real-time data wordt duidelijk of aan de capaciteitsgrens van de netbeheerder wordt voldaan. Wanneer overschreiding dreigt, kunnen batterijen in worden ingezet of industriële processen worden teruggeschroefd.

4. Onderling afrekenen

Tot slot wordt onderling afgerekend aan de hand van welke partij welk deel van de gedeelde capaciteit op welk moment heeft benut.

Energiehub realiseren met Withthegrid?

Wil je weten hoe Withthegrid met haar partners kan helpen bij het realiseren van een energiehub? Neem contact op.