Home → Kenniscentrum → Energieconcepten → Uitleg over energiehubs: definitie, hoe het werkt, waarom het belangrijk is
Door
Anaïs Wampack
Gepubliceerd op:
21/08/2024
Met dank aan Marien Boonman voor zijn bijdrage aan dit artikel.
In juni 2024 heeft de Nederlandse minister van Klimaat en Energie de Tweede Kamer geïnformeerd over het Stimuleringsprogramma Energiehubs 2024-2030. Dit programma wordt gefinancierd door de Nederlandse overheid met €166 miljoen over zes jaar, en is bedoeld om de ontwikkeling van lokale energiehubs te versnellen die bijdragen aan het voorkomen en bestrijden van netcongestie.
Door de ontwikkeling van energiehubs te ondersteunen, wil dit initiatief weerbare, gedecentraliseerde energiesystemen creëren die niet alleen de lokale energiezekerheid vergroten en het gebruik van de bestaande netcapaciteit maximaliseren, maar ook bijdragen aan de bredere doelstellingen van duurzaamheid en efficiëntie.
Maar wat is een energiehub precies? Waarom is het belangrijk? Hoe werkt het?
In deze blogpost verkennen we het concept van energiehubs, duiken we in voorbeelden uit de praktijk en bespreken we hun impact op ons energiesysteem.
I. Wat is een energiehub?
1) Definitie van een energiehub
De eerste stap om een energiehub te definiëren is te erkennen dat er geen officiële definitie is.
Het concept, dat twee decennia geleden breed werd geïntroduceerd in de wetenschappelijke literatuur (Geidl et al., 2007), heeft recentelijk hernieuwde aandacht gekregen vanwege de toenemende congestieproblemen in Nederland.
Naarmate congestie en een tekort aan transportcapaciteit steeds urgenter werden, startten verschillende belanghebbenden – variërend van netbeheerders tot bedrijven die wilden uitbreiden – proefprojecten om een manier te vinden om extra netcapaciteit toe te kennen of te krijgen door de energieproductie, -opslag en -consumptie in een lokaal gebied te optimaliseren. Deze initiatieven leidden tot de ontwikkeling van lokale systemen die “energiehubs” worden genoemd, zowel op industrieel als residentieel niveau.
In dit artikel erkennen we dat energiehubs vele vormen kunnen aannemen en voortdurend in ontwikkeling zijn. We zullen het echter alleen hebben over energiehubs als systemen op lokaal niveau (industrieterreinen en woonwijken), en niet over systemen op regionaal of groter niveau (stedelijk, regionaal of Noordzee).
Daarom definiëren we een energiehub als volgt:
💡 Wat is een energiehub?
Een energiehub (EH) is een lokaal en collaboratief energiesysteem waar meerdere partijen (energieproducenten, consumenten, opslag) samen energiestromen kunnen coördineren, uitwisselen en optimaliseren*, terwijl ze ervoor zorgen dat ze binnen hun collectief overeengekomen netcapaciteit blijven.
*Hoewel EH’s het potentieel hebben om verschillende energiedragers (zoals warmte, koeling en aardgas) met elkaar te verbinden, zal dit artikel zich voornamelijk richten op elektriciteit, wat de huidige ontwikkelingen in Nederland weerspiegelt.
EH’s bieden deelnemers de flexibiliteit om verschillende doelen na te streven, afgestemd op hun specifieke behoeften.
Op dit moment ligt de primaire focus in Nederland vaak op het vergroten van de individuele capaciteit door middel van groepscontracten en gecoördineerde inspanningen.
Een EH kan echter ook tot doel hebben de afhankelijkheid van het hoofdnet te verminderen door de lokale energiebalans te optimaliseren, de flexibele capaciteit te vergroten en onevenwichtigheden tussen vraag en aanbod aan te pakken met opslagoplossingen, flexibele conversiesystemen, stuurbaar productievermogen, generatoren op brandstof en de handel in energie binnen de hub.
Daarnaast kunnen deelnemers economische voordelen nastreven door collectieve investeringen in flexibele assets en marktdeelname als groep. Elke EH heeft de mogelijkheid om een of meer van deze doelstellingen te combineren om zo goed mogelijk tegemoet te komen aan de specifieke behoeften van de deelnemers.
Door slimme en lokale samenwerking tussen meerdere partijen mogelijk te maken, kunnen EH’s dus zorgen voor:
✔ Optimaal gebruik van gecombineerde netcapaciteit
✔ Efficiënte energiedistributie
✔ Geoptimaliseerde balans tussen vraag en aanbod
✔ Maximaal gebruik van lokaal opgewekte hernieuwbare elektriciteit
✔ Verminderde afhankelijkheid van het elektriciteitsnet
✔ Minder energieverspilling en meer duurzaamheid
2) Gemeenschappelijke kenmerken van energiehubs
Energiehubs hebben verschillende belangrijke kenmerken gemeen die cruciaal zijn voor hun effectiviteit, duurzaamheid en vermogen om voordelen te bieden aan de gemeenschappen die ze bedienen:
Lokale samenwerking
- Geografische afbakening: Energiehubs zijn beperkt tot een specifiek fysiek gebied, zoals een bedrijventerrein of een woonwijk, waar bedrijven en/of huishoudens samenwerken om efficiënt energie te produceren en te gebruiken. De afbakening kan gebaseerd zijn op geografische kenmerken of netwerktopologie, maar de deelnemers moeten aangesloten zijn op hetzelfde segment van het elektriciteitsnet (middenspanningsring). EH’s worden vaak opgericht in gebieden waar het elektriciteitsnet overbelast is.
- Samenwerking tussen belanghebbenden: EH’s brengen verschillende lokale belanghebbenden samen, waaronder bedrijven, burgers (bijv. buurten of coöperaties), marktdeelnemers, overheidsinstanties en netbeheerders. In deze opzet zijn burgers en bedrijven niet alleen energieconsumenten, maar ook producenten en leveranciers van flexibiliteit.
Efficiënt energiegebruik
- Vraag en aanbod op elkaar afstemmen: Binnen EH’s worden vraag en aanbod van energie waar mogelijk op elkaar afgestemd, wat leidt tot een vermindering van piekbelastingen en een optimaal gebruik van de collectieve netaansluitingslimiet.
- Slimme regeling: EH’s maken gebruik van een energiebeheersysteem (EMS) om opwekking, verbruik en opslag continu te optimaliseren en ervoor te zorgen dat de collectieve capaciteitslimieten nooit worden overschreden.
Flexibiliteit
- Opslag en conversie: EH’s integreren vaak oplossingen voor energieopslag (zoals batterijen of warmteopslag) en omzettingstechnologieën (bijv. elektrolyse voor waterstofproductie), wat flexibiliteit biedt in het gebruik van verschillende energiedragers.
- Aanstuurbare assets: assets in energiehubs hebben vaak flexibele mogelijkheden zoals het beperken van overtollige energieopwekking en het verschuiven/verminderen van belastingen (flexibiliteit aan de vraagzijde of vraagverschuiving genoemd) wanneer dat nodig is. Deze mogelijkheden hebben echter niet de voorkeur als er mogelijkheden zijn om overtollige productie/vraag uit te wisselen met andere leden van de hub.
Economische voordelen
- Meer netcapaciteit: Door de belasting over meerdere partijen te optimaliseren, kan er meer capaciteit beschikbaar komen. Hierdoor kunnen bedrijven economische activiteiten uitvoeren zonder gehinderd te worden door de beperkte netcapaciteit.
- Gezamenlijke investeringen: Bedrijven en bewoners kunnen gezamenlijk netcongestie/transportschaarste bestrijden en samen investeren in productiefaciliteiten en infrastructuur, wat schaalvoordelen en kostenbesparingen kan opleveren.
- Energiediensten leveren: Samenwerking kan ook markttoegang makkelijker maken voor kleinere partijen, waardoor ze als groep via een aggregator balancerings- of congestiediensten kunnen verkopen op markten.
Juridische en organisatorische structuur
- Juridische entiteit: EH’s moeten worden vertegenwoordigd door een juridische entiteit die het geaggregeerde gebruiksprofiel van zijn deelnemers beheert. Deze entiteit stelt ook de regels vast voor de uitwisseling van energie en de handel binnen de hub.
- Contractuele regelingen: Er worden standaard contractvormen opgesteld tussen de juridische entiteit en de netbeheerder om de samenwerking en distributie van netcapaciteit te regelen, alsook met de leveranciers van oplossingen om de vereiste oplossingen te leveren om de EH mogelijk te maken.
3) Waarom zijn energiehubs zo belangrijk?
Energiehubs worden belangrijke instrumenten om de energietransitie in Nederland te versnellen en de uitdagingen van transportschaarste en netwerkcongestie aan te pakken. Hier zijn enkele belangrijke redenen waarom ze waardevol kunnen zijn:
✅ Netcongestie verlichten
De verschuiving van een gecentraliseerd naar een gedecentraliseerd energiesysteem heeft geleid tot netcongestie in Nederland. De bestaande netwerkinfrastructuur was oorspronkelijk ontworpen voor lagere pieken in vraag en aanbod van elektriciteit, en voor een gecentraliseerd systeem. Deze infrastructuur kan de toenemende belasting nu niet meer aan.
Netcongestie is een landelijk probleem geworden: er zijn ongeveer 3.800 bedrijventerreinen in Nederland, en bijna allemaal liggen ze in congestiegebieden. Dit vertraagt bedrijven aanzienlijk (of verhindert ze in sommige gevallen) om nieuwe netaansluitingen of verzwaringen van bestaande aansluitingen aan te vragen.
EH’s kunnen echter een oplossing bieden voor dit probleem door:
- Ervoor te zorgen dat lokaal opgewekte energie waar mogelijk binnen de hub wordt verbruikt.
- Coördinatie tussen verschillende gebruikers om opgeslagen energie te gebruiken tijdens tekorten en/of piekbelastingen af te vlakken met behulp van batterijen.
Beide acties helpen de EH om alleen energie van het net te halen wanneer dat absoluut noodzakelijk is, waardoor de druk op het hoofdelektriciteitsnet wordt verminderd.
✅ Voldoen aan klimaatdoelstellingen
EH’s kunnen Nederland helpen de doelstelling “Klimaatneutraal in 2050” te halen, zoals beschreven in het Klimaatakkoord. Ze dragen bij aan dit doel door:
- Het faciliteren van de integratie van diverse hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind.
- Ondersteuning te bieden voor industriële transitie door toegang te bieden tot hernieuwbare energie en energiedeling tussen bedrijven mogelijk te maken.
- De flexibiliteit en veerkracht van het energiesysteem te vergroten.
✅ Waarde bieden aan groeiende bedrijven
Terwijl het momenteel voor sommige bedrijven niet mogelijk is om zich in een gebied te vestigen, uit te breiden of duurzaamheidsplannen uit te voeren vanwege transportschaarste of netwerkcongestie, bieden EH’s hen een kans om de extra capaciteit te krijgen die ze nodig hebben door samenwerking met andere bedrijven. Hierdoor kunnen ze hun bedrijf voortzetten en laten groeien ondanks hun aanvankelijke aansluitingsbeperking.
II. Hoe werkt het?
1) Hoe ga je aan de slag met een energiehub?
Om een lokale energiehub in Nederland te creëren, kunnen de volgende stappen worden gevolgd:
📌 Breng belanghebbenden bij elkaar
Verzamel ondernemers, energiegebruikers en andere geïnteresseerden om de energiehub te initiëren en de basis te leggen voor samenwerking. Belangrijke overwegingen zijn onder andere:
- Wat is het kernprobleem dat de energiehub gaat aanpakken?
- Wat zijn de gezamenlijke ambities en uitdagingen?
- Kan een groepsoplossing voordelen bieden die de moeite waard zijn om verder te onderzoeken?
- Zo ja, hoe worden de verantwoordelijkheden verdeeld?
📌 Inzicht krijgen in energieverbruik en opwekking van deelnemers
Verzamel gedetailleerde informatie over de energieprofielen van de deelnemers (rekening houdend met huidige en toekomstige flexibiliteit) bij meetbedrijven of de netbeheerder. Evalueer vervolgens of samenwerking daadwerkelijk waarde kan toevoegen. Een “go/no-go” beslissing wordt genomen op basis van de haalbaarheid van het project.
📌 Bespreek met de netbeheerder
Bespreek op basis van de voorgaande inzichten met de netbeheerder welke collectieve netaansluitingsovereenkomst mogelijk is (zie volgende paragraaf voor meer details).
📌 Maak een systeemontwerp
Ontwikkel een ontwerp voor het lokale energiesysteem, rekening houdend met de beschikbare transportcapaciteit in het gebied en hoe deze beter verdeeld kan worden.
📌 Kies een organisatievorm
Verenig deelnemers in een juridische entiteit (zoals een energiecoöperatie of energie BV) en stel een Deelnemersovereenkomst op. In deze overeenkomst worden de regels van de hub vastgelegd, zoals de verdeling van transportcapaciteit en kosten.
📌 Financiering regelen
Zorg voor de financiering van het project, rekening houdend met de verschillende ontwikkelingsfasen.
📌 Een EMS opzetten
Implementeer een slim energiemanagement systeem om het systeem te controleren en te optimaliseren.
📌 Realisatie en implementatie
Voer het ontwerp uit en implementeer de energiehub in de praktijk.
Deze stappen zijn niet noodzakelijkerwijs lineair en kunnen iteratief worden herhaald. Nauwe samenwerking met alle betrokken partijen – waaronder lokale overheden, netbeheerders en energiebedrijven – is essentieel tijdens het hele proces.
Wil je aan de slag met je eigen energiehub?
Er zijn verschillende hulpmiddelen beschikbaar om de ontwikkeling van energiehubs te ondersteunen:
• De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) biedt een stappenplan waarin lessen uit de praktijk worden gebundeld en handvatten worden gegeven voor de ontwikkeling van energiehubs.
• Daarnaast hebben organisaties als Firan stappenplannen ontwikkeld met praktische richtlijnen voor het realiseren van energiehubs.
2) Welk type contract is van toepassing op energiehubs?
Bij het creëren van een energiehub blijft de fysieke infrastructuur van het net meestal ongewijzigd, waarbij elk bedrijf zijn individuele verbinding onderhoudt. Collectieve contracten vereisen echter de vorming van een juridische entiteit (eerder genoemd) die de groep vertegenwoordigt en namens de deelnemers communiceert met de netbeheerder. Deze entiteit kan ook de netwerkcapaciteit voor alle deelnemers beheren, of deze verantwoordelijkheid kan worden gedelegeerd aan een derde partij die wordt erkend als een Congestion Service Provider (CSP).
Er ontstaan verschillende nieuwe soorten contracten voor EH’s, waarbij groepstransportovereenkomsten en collectieve capaciteitsbeperkingscontracten het meest worden gebruikt. Deze groepscontracten bevinden zich momenteel in de proeffase, maar zullen naar verwachting tegen 2026 de norm worden.
Groepstransportovereenkomst (Groep TO)
De Groepstransportovereenkomst (GTO) is een contract dat wordt gesloten met de Distributiesysteembeheerder (DSO) en dat de collectieve transportcapaciteit voor de groep definieert, bekend als het Gecontracteerd Transport Vermogen (GTV). De GTO bepaalt de totale capaciteit die de groep mag gebruiken, maar geeft de hub de vrijheid om te beslissen hoe deze zal worden gecoördineerd en verdeeld onder de deelnemers.
Het is belangrijk op te merken dat de GTV-limiet eigenlijk lager is dan de gecombineerde individuele capaciteiten van elke deelnemer, omdat deze is gebaseerd op historische profielen (volgens Stedin vertegenwoordigt de GTV tussen 60% en 80% van de totale som van de oorspronkelijke individueel gecontracteerde capaciteiten).
Maar in ruil daarvoor mogen deelnemers de capaciteit van hun buren op specifieke tijden gebruiken. Deze regeling is met name gunstig voor bedrijven met beperkte individuele capaciteiten, waardoor zij hun eigen limieten kunnen overschrijden zolang de totale groepscapaciteit niet wordt overschreden.
Individuele capaciteit
In paars zie je het (denkbeeldige) capaciteitsgebruiksprofiel van een individuele deelnemer, die ‘s ochtends een piek heeft. In dit geval gaat de deelnemer boven de (administratieve) gecontracteerde capaciteit uit en moet hij daarvoor een vergoeding betalen.
Collectieve capaciteit
Deze keer sloot de deelnemer zich aan bij een groepscontract. U kunt het geaggregeerde capaciteitsgebruik van de deelnemer (in paars) en zijn buren (in blauw en oranje) zien, evenals de nieuwe collectieve capaciteitslimiet (rode lijn). Terwijl de deelnemers hun gebruik coördineren (zorg ervoor dat ze niet tegelijkertijd pieken), slagen ze erin om binnen hun collectieve grenzen te blijven.
De GTO is momenteel in ontwikkeling en zal naar verwachting in 2025* beschikbaar zijn en heeft tot doel het collectieve beheer van energiebronnen en capaciteit tussen deelnemende bedrijven te bevorderen. De voorbereiding op een GTO omvat echter een aanzienlijke coördinatie tussen bedrijven om hun capaciteitsgebruik af te stemmen.
*De wet staat momenteel niet toe dat een deelnemer aan een energiehub zijn ‘transportrechten’ deelt, dit moet nog worden aangepast in de Netcode, de vaste regels voor netbeheerders.
Collectief capaciteitsbeperkend contract (C-CBC)
Capaciteitsbeperkende contracten (CBC) zijn al in veel regio’s beschikbaar en zijn met name nuttig voor netbeheerders voor het beheersen van congestie.
Een CBC is een overeenkomst met de DSO waarbij de aangesloten partij toezegt om zijn elektriciteitsafname of -invoer tijdens piekuren te verminderen in ruil voor een vergoeding, waardoor de congestie op het net wordt verminderd. De vergoeding wordt berekend op basis van de gemiste productie of het gemiste verbruik van de partij.
Dit contract kan worden toegepast op een individuele partij, of in het geval van EH’s, op een groep (aangeduid als een “Collectieve CBC”). De hub krijgt dan een collectief capaciteitslimiet die tijdens piekuren kan worden verminderd.
Deze limiet kan twee vormen aannemen:
- Vast – De hub moet de transportcapaciteit verminderen tijdens bepaalde vooraf overeengekomen periodes, zoals ‘s avonds in de winter of overdag in de zomer.
- Dynamisch – De capaciteitsbeperking wordt alleen geactiveerd door de netbeheerder als deze verwacht dat er congestie optreedt in het gebied van de aangesloten partij. Communicatie vindt plaats via GOPACS of e-mail, en de partij moet worden vertegenwoordigd door een CSP.
Een Collectieve CBC wordt bijzonder gunstig wanneer de EH tal van flexibele assets of processen heeft, zoals bestuurbare PV-panelen, batterijen, warmtebuffers of oplaadinfrastructuur. Het heeft ook de voorkeur van producenten in plaats van consumenten, omdat het verminderen van de productie en het schatten van de kosten van gemiste opwekking gemakkelijker is (vanwege marktprijsindicatoren) dan het verminderen van het verbruik (dat meestal minder flexibel is) en het schatten van het bijbehorende verlies.
De haalbaarheid van een groeps-CBC hangt dus af van de lokale netomstandigheden en de flexibiliteit van het verbruik tussen de deelnemende bedrijven. Om dit te bereiken is een grondig begrip van de topologie van het lokale net en continue communicatie met de netbeheerder nodig om naleving te garanderen.
3) Hoe worden energiehubs gecontroleerd en geoptimaliseerd?
De controle en prioritering van energiestromen binnen een energiehub wordt bepaald door de deelnemers en geformaliseerd in een deelnemersovereenkomst.
Deze overeenkomst schetst hoe de gecontracteerde capaciteit wordt verdeeld tussen de deelnemers, samen met andere voorwaarden zoals tariefstructuur, het gebruik van flexibele assets enz.
Biedprijsladder (Merit order)
In theorie wordt in de deelnemersovereenkomst een biedprijsladder vastgesteld om prioriteit te geven aan welke flexibele assets als eerste worden geactiveerd of ingeperkt wanneer de hub zijn feed-in moet verminderen, en welke assets of belastingen prioriteit krijgen wanneer extra stroom en/of capaciteit beschikbaar is. Deze biedprijsladder kan variëren, afhankelijk van het tijdsbestek.
Deelnemers bepalen hoe de biedprijsladder is gestructureerd. Het verschillende vormen aannemen:
- Dynamisch – Prioritering is gebaseerd op de hoogste biedingen (bijv. “Bedrijf A en B zijn beide bereid om hun PV-output vanmiddag voor een bepaald bedrag te verminderen. Het meest voordelige bod wint.”)
- Vooraf gedefinieerd – Prioritering op basis van andere criteria, zoals welke assets het meest “kritisch zijn voor het bedrijfsleven”, wie het vermogenheeft geproduceerd, enz. In dit geval zijn de prijzen meestal vooraf gedefinieerd.
- Een mix van beide
Vervolgens verzamelt een gemeenschappelijk systeem genaamd Energy Management System (EMS) het beschikbare vermogen samen, bewaakt de collectieve capaciteitslimiet, bepaalt prioriteiten op basis van de biedprijsladder en optimalisatie-algoritmen en verdeelt het vermogen en/of de capaciteit onder de deelnemers. Aan het einde van de maand zal het systeem gegevens geven over de productie en het verbruik van elk bedrijf, en zij zullen een vergoeding ontvangen voor het opwekken of verbruiken van beschikbare stroom en/of capaciteit. Het is meestal transparanter dan traditionele handelssystemen.
Ten slotte is er soms een mogelijkheid om een geaggregeerd ‘overschot’ van energie of flexibiliteit op balancerings- of congestiemarkten te verkopen. Het hangt echter af van overeenkomsten en of deelnemers al dan niet aangesloten zijn bij dezelfde energiehandelaar.
Hoe werkt een Hub EMS?
Het Energy Management System (EMS) van de hub moet de gegevens verwerken met betrekking tot de productie of consumptie van elke deelnemer, de collectieve vaste of dynamische capaciteitslimiet bewaken, de stromen optimaliseren afhankelijk van de biedprijsladder en de verschillende assets beheren.
Om deze complexe functies te beheren, is de EMS meestal verdeeld in twee delen:
1. On-site EMS / lokale controller
De on-site EMS (ook wel lokale controller genoemd) bestaat uit een gatewaybox die rechtstreeks is verbonden met de opwekinstallaties, opslagsystemen, verbruikspunten en meetpunten. Het leest gegevens uit van de verschillende meters, communiceert deze gegevens naar de cloud EMS, ontvangt control-commando’s en bestuurt de verschillende assets.
Het dient ook als een terugval voor het geval de verbinding met de hub EMS verloren gaat. In sommige gevallen kan het ook stromen “achter de meter” optimaliseren.
De Teleport: uw lokale regelaar voor energiehub assets
Bent u op zoek naar een gateway om de assets van uw energiehub op afstand te bedienen?
Met de Teleport kunt u alle assets op een snelle, veilige en schaalbare manier verbinden en naadloos integreren met uw Hub EMS.
2. Hub EMS
Deze cloudsoftware ontvangt de realtime meetgegevens van de on-site EMS. Het gebruikt complexe algoritmen om ervoor te zorgen dat de hub in evenwicht blijft binnen collectieve capaciteitslimieten, de energiedistributie wordt optimaliseert en prioriteit wordt gegeven aan hernieuwbare energie. De cloud EMS houdt ook rekening met de biedprijsladder en stuurt stuursignalen om assets indien nodig te sturen.
De software is ook in staat om simulaties uit te voeren met behulp van externe gegevens, zoals marktprijzen of weersvoorspellingen, om energie proactief te beheren en piekbelastingen te voorkomen. Bovendien bevat het dashboard- en bewakingsfuncties om de energetische en financiële prestaties van de energiehub te volgen en te visualiseren.
III. Casussen
Pannenweg Bedrijvenpark
Een van de eerste energiehubs in Nederland is operationeel geweest op het Bedrijvenpark Pannenweg in Nederweert. Hier delen 20 bedrijven elektriciteit met elkaar, wat de druk op het hoofdnet verlicht. De bedrijven verhandelen elektriciteit tegen vooraf bepaalde prijzen, waarbij eventuele tekorten of overschotten worden beheerd via markthandel via het OM | Nieuwe Energie zelfvoorzieningsplatform.
Elke asseten meter is verbonden met een Teleport (on-site EMS), die realtime gegevens over energieverbruik en -productie doorstuurt terwijl de gecombineerde netlimiet wordt bewaakt. Continue productie is toegestaan zolang andere leden van de hub de elektriciteit verbruiken of als een batterij het overtollige vermogen kan opslaan voor toekomstig gebruik. Als gevolg hiervan zijn bedrijven niet langer afhankelijk van hun individuele statische limieten.
Energiecoöperatie Amsterdamse Haven (ECAH)
Begin 2024 hebben verschillende bedrijven die actief zijn in de haven van Amsterdam een Capaciteitsbeperkend Contract (CBC) afgesloten om de beschikbare capaciteit te gebruiken wanneer het net niet vol is. Volgens de haven van Amsterdam stelde deze regeling 29 bedrijven die voorheen op een wachtlijst stonden in staat om aan te sluiten op het elektriciteitsnet in het Westelijke Havengebied.
Deze individuele CBC’s werden vervolgens geïntegreerd in een Collectieve CBC, beheerd door de Energie Coöperatie Amsterdamse Haven (ECAH). Volgens de netbeheerder Liander is dit het eerste flexibele groepscontract dat is vastgesteld onder de nieuwe regels voor congestiemanagement van de Nederlandse Autoriteit Consument & Markt (ACM).
De oprichting van deze energiehub stelt de deelnemende bedrijven in staat om verantwoordelijkheden te delen en hun energieverbruik te coördineren, terwijl de overkoepelende coöperatie ECAH de samenwerking faciliteert. De hub wordt bestuurd via meerdere Teleports ter plaatse en een gedeeld energiebeheerplatform dat ECAH momenteel ontwikkelt.
Bovendien maakt het hubmodel de uitwisseling van elektriciteit binnen de groep mogelijk en kunnen de kosten voor noodzakelijke investeringen collectief worden gedeeld.
IV. Conclusie
Kortom, de ontwikkeling van energiehubs in Nederland is een nieuwe stap in de richting van een weerbaarder, meer gedecentraliseerd en duurzamer energiesysteem.
Door lokale samenwerking te bevorderen, het energieverbruik te optimaliseren en de flexibiliteit te vergroten, kunnen deze hubs een rol spelen bij het stimuleren van groei bij bedrijven ondanks beperkingen die worden veroorzaakt door netcongestie.
Naarmate pilot initiatieven voor energiehubs ontstaan, zullen de opgedane ervaringen en de veranderende wettelijke kaders waarschijnlijk de weg vrijmaken voor een verdere uitrol, waardoor energiehubs kunnen dienen als een nieuw instrument om de energietransitie van Nederland te ondersteunen.
✏️ Laatste opmerking van de auteur
Het is belangrijk om in gedachten te houden dat dit type energiehub nog nieuw is in Nederland. Definities, contracten, processen en technologieën zijn momenteel nog in ontwikkeling en hun impact op het net en op congestie is nog onbekend. Dit artikel beschrijft dus hoe een energiehub in theorie zou moeten werken, maar het zal waarschijnlijk in de loop van de tijd verder ontwikkelen.
Wil je de assets van je energiehub ontgrendelen en besturen?
Withthegrid en partners kunnen je helpen een energiehub te realiseren. Begin vandaag nog het gesprek met ons team!